Thema: De verdrietige koning

Als je in een teletijdmachine zou stappen, naar welke tijd zou jij dan terugkeren? De kleuters zijn alvast laaiend enthousiast over de tijden van ridders, jonkvrouwen, kastelen en koningen. Op deze pagina vind je onze  hele thema-uitwerking van het thema "ridders en kastelen" van het jaar 2019. Een belangrijk doel tijdens dit thema was voor ons gevoelens, vandaar dat dit doorheen het thema zal doorgetrokken worden.

Invalshoeken om vanuit te starten

Brainstormen!

Na onze startactiviteit met een leuke intro, is zoals in elk thema, de logische volgende stap: brainstormen! De oudste kleuters zijn zo enthousiast over ridders en kastelen dat ze hier voor een lange tijd over kunnen brainstromen en vaak ook al heel wat weten. 

De standaard eerste activiteit binnen onze thema's is brainstormen. Dit doen we via gestructureerde vragen zoals: wat weet jij al kastelen? Wat weet jij al over ridders? Wat dragen ridders? En de slotvraag is altijd: wat wil je nog weten over dit thema?

Mochten jullie meer willen weten over hoe we brainstormen in de klas, laat dan gerust een reactie!

• Het thema werd verder ingeleid via muziek. Ik vertelde de kleuters een kort voorstukje van wat later ons eigen verzonnen verhaal zou worden: de verdrietige koning. Klassikaal speelde ik een droevig lied en vertelde hen dat er een koning bestond in een land hier heel ver vandaan, dat heel erg verdrietig was. Niemand wist waarom hij verdrietig was, de mensen wisten enkel dat hij elke dag hetzelfde droevige lied afspeelde. Dit was een introactiviteit van het thema en zorgde meteen voor heel veel vragen bij de kleuters: wat is er toch aan de hand met de koning? Klassikaal maakten we het verhaal verder en vulden elkaar aan. We bespraken waarom hij verdrietig was, wat de mensen denken,... Dit komt later dan aan bod in begeleide groep.

• Een ander doel bij ons thema was dan ook dramatiseren en inleven in personages. Daarom paste het toneelstuk "De koning zonder schoenen" ook in ons thema. De koning had niet alleen verdriet omdat hij zijn schoenen verloor, maar de kleuters leerden ook toneel kennen en acteren. Ook dit komt later terug in de begeleide groep. We zeiden het al eerder maar dit is echt een fantastisch toneelstuk en zo'n mooie impuls voor je thema. Als je kan boeken voor dit toneelstuk dan zeg ik graag: DOEN!

• Natuurlijk kunnen we het niet enkel over verdriet hebben anders zou ons verhaal over de verdrietige koning geen goed einde hebben. Daarom focusten we ons ook op de emotie blijdschap. We verzonnen hoe de koning getroost ging worden en terug blij ging worden. We schreven dus eigenlijk letterlijk een verhaal van begin tot einde!

• Ook filosoferen kreeg een plekje in het thema: kunnen wij altijd blij zijn? Samen met de kleuters gingen we in gesprek of iedereen altijd blij kan zijn. Kan iedereen altijd verdrietig zijn? Dit zorgde voor een zeer diepgaand gesprek waar we ook rekening hielden met elkaar en elkaar nog beter leerden kennen.

• Een laatste aanrader passend bij onze doelen is een verhaal schrijven met alle kleuters via vertelkaarten. Dit werkt zeer gemakkelijk: je print personages en kleeft ze elk op een ander kleur. Leg ze met de tekening naar beneden zodat de kleuters niet meteen weten welk personage bij welk kleur hoort. Een kleuter mag dan gooien met een kleurendobbelsteen en het kaartje nemen met hetzelfde kleur. Dan weten ze al het personage, maar hoe voelt het personage zich? De laatste stap is dus dat ze aan het gevoelensrad draaien. De kleuter krijgt dan bijvoorbeeld "ridder" en "verdrietig". Ze verzinnen waarom de ridder verdrietig is en leggen de kaart nadien terug en is het aan de volgende. Hierdoor ontstaat er een verhaal met verschillende verhaallijnen en krijgt iedereen de kans om verder te bouwen op wat de ander heeft gezegd. 

TIP: noteer het verhaal van de kleuters! Je kan het achteraf ook aan de deur hangen zodat de ouders het verhaal kunnen lezen.

• Eerder vertelde ik al dat we klassikaal aan de slag gingen met het voorstukje van "De verdrietige koning". Klassikaal werd er besproken hoe het verhaal verder zou verlopen: waarom is hij verdrietig, wie gaat hem troosten, hoe wordt de koning getroost, wat maakt de koning weer blij,... Telkens wanneer we een stukje verder gingen schrijven aan ons verhaal kwamen er 4 kindjes bij mij. Elk van hen mocht een bepaalde scène van het verhaal uittekenen. Daarna scande ik het in en kleurden we het samen op de computer. Nadien moesten deze kleuters ook echt het verhaal schrijven: wat wordt er gezegd op deze bladzijde, wat moeten de mama's en papa's kunnen lezen? Zo kwam ik ook tegemoet aan de schrijfdrang die vele kleuters beginnen te krijgen. Beetje bij beetje kwam ons verhaal bij elkaar.

• Maar bij ons bleef het niet enkel bij het uittekenen en uitschrijven. Nu de kleuters in aanraking waren gekomen met toneel gingen we ons verhaal dan ook dramatiseren. De kleuters die een deel van het verhaal hadden geschreven gingen ook in de rol stappen van wat ze hebben getekend. Er was dus een verdrietige koning, ridders, een prinses, de mensen van het land,... Iedereen had zijn rol in ons toneelstuk gebaseerd op ons verhaal. De kleuters vonden het echt fantastisch om het decor klaar te zetten, bepaalde zinnetjes vanbuiten te leren,... zoals echte acteurs en actrices. Het kwam zelfs zo ver dat ze vroegen om een bepaald stukje opnieuw te filmen omdat ze het niet goed genoeg vonden. Achteraf maakte ik van de afzonderlijke filmpjes een groot filmpje en plaatste ik deze op onze schoolwebsite zodat de ouders ons toneelstuk konden zien. De kleuters waren alvast laaiend enthousiast over de filmpjes en keken er ook naar uit. 

• Om de gevoelens ook in een begeleid moment door te trekken maakten we onze eigen gevoelsmeter. Maar die past binnen het thema, hoe moesten de lakeien weten hoe de koning zich voelde? Door onze koningsmeter! Samen met een groepje kleuters keek ik naar spelkaarten waarop de koning afgebeeld staat. Dit ging onze inspiratie zijn voor de meter: de koning staat er twee keer op afgebeeld (gespiegeld) en benen zijn er niet. We bespraken ook welke gevoelens er op de meter moesten komen: blij, bang, boos en verdrietig. Daarna mochten de kleuters tekenen. Opnieuw werd er gescand en gekleurd op de computer! Als laatste schilderden we de meter en maakten een mooie kader met patroon. De kaartjes met de koningen werden erop bevestigt en enkele kleuters mochten ook de gevoelens schrijven. Dit zorgde voor onze zelfgemaakte koningsemotiemeter. Deze gebruik ik nu voortdurend in de klas: tijdens verhalen, bij ruzies, als de juf eens boos is,... De kleuters gebruiken hem nu ook zelfstandig en kunnen hun emoties beter benoemen.

• Natuurlijk zijn we nog steeds in de tijden van ridders, koningen, prinsessen,... We gingen dus ook aan de slag in de knutselhoek en maakten een riddershelm of een jonkvrouwen hoed. De kleuters hadden de volledige keuze want meisjes kunnen ook ridders zijn en jongens kunnen ook een jonkvrouw zijn als zij dat willen. 

• Aangezien ons verhaal een goed einde had en de koning dolgelukkig was met zijn prinses (want zo eindigden het verhaal van "de verdrietige koning" in onze klas) gaf de koning ook nog een koninklijk bal waar alle ridders en jonkvrouwen op uitgenodigd werden. Daarom maakten we koninklijke hapjes als praktische activiteit. We eindigden ons thema dus met een groot bal met allerlei lekkernijen.

• Nu we toch rond koningen en de wereld van ridders en jonkvrouwen werkten is het maar logisch dat we aan de slag gingen met dans. Eerst hebben we dansexpressie gedaan: ik lied muziek afspelen en de kleuters moesten zich dan voortbewegen als een verdrietige koning, een ridder, een draak,...

• Nadien leerden we natuurlijk ook een echte ridder en jonkvrouwen dans om op het koninklijk bal uit te voeren. het was een zeer leuke ervaring voor de kleuters.

• Op Pinterest vind je ook tal van leuke bewegingspostjes rond gooien en mikken die je kan aankleden in een middeleeuwse stijl.

• Een laatste tikspel dat er gespeeld werd van tikkertje wachter. De ridders hebben de taak om de wacht te houden bij de koning en niemand binnen te laten. De tikkers moeten op een stoel zitten in het midden van de zaal, de stoel staat op een mat. De andere kleuters staan aan de ene kant van de zaal en mogen beginnen lopen als jij het teken geeft. De ridders moeten de kleuters proberen tikken maar mogen niet van hun mat komen. Het is dus aangeraden het speelveld vooral smal te houden zodat de kleuters wel redelijk dichtbij de ridders moeten passeren. 

Je kan ze vinden in de webshop!

• Een hoek die niet kon ontbreken in dit thema was natuurlijk een hoek waar de kleuters kunnen dramatiseren. Het kasteel van de koning werd dus ook gebouwd. Ik spoot borden en bestek in het goud en kleefden er diamanten op. Ook vond ik plastic wijnglazen in de AVA en kleefde daar enkele diamanten op. De stoel van het kindje van de dag werd de troon van de koning (dit was in overleg met de kleuters natuurlijk!) En samen versierden we de ramen en de buitenkant van het kasteel.

• De kralenplank werd deze keer ook thematisch want er bestaan tal van opdrachtkaarten met koningen, zwaarden, ridders, prinsessen en draken. Zelfs kastelen!

• De kleuters gingen ook aan de slag in de knutselhoek met een zelfgemaakt stappenplan. Ze konden kiezen tussen een ridder of een prinses en doorliepen alle stappen bij het maken van dit werkje. 

• De denkhoek werd verrijkt met een riddermatrix: de kleuters combineerden de kleur van de ridder en het getalbeeld op zijn wapenschild om de juiste plaats te vinden op de matrix. ​

• En ook de B-bot werd uitgehaald dit thema. Ik maakte zelf de kaarten en dit zorgde voor uren speelplezier!

• Misschien ken je wel het spel "Kub" dat vooral door tieners en volwassenen wordt gespeeld? Ik bood dit spel ook aan in de kleuterklas als bewegingshoek maar simpeler. De kleuters zaten allemaal in 1 team. Eerst moesten ze de "ridders" omver gooien en pas als laatste de koning. Als ze de koning omgooiden voordat alle ridders omver lagen waren ze verloren en moesten ze opnieuw beginnen. Zo leerden ze ook elk om beurt spelen en een tactiek maken. Dit was een van de favoriete hoeken van de kleuters.

• De spelletjeshoek kreeg het HABA spel "Sterker dan een draak". Dit werd eerst eens begeleid gegeven aan een groepje, daarna konden deze kinderen het spel uitleggen aan de andere kleuters. Het spel werd later dus volledig zelfstandig gespeeld.

Wil je nog meer inspiratie? Check dan ons Pinterest-bord van de Ruimte. We proberen telkens wanneer we dit thema uitwerken het bord bij te werken met nieuwe inspirerende foto's!